Theo thông tin từ phía cơ quan chức năng thì Trung, 31 tuổi, lái ôtô lòng vòng quanh khu biệt thự ở phường Việt Hưng, quận Long Biên. Thấy bé trai 7 tuổi đang đạp xe tới gần, anh ta mở cửa ôtô phía ghế lái để cản đường, chặn lối đi. Trung xuống xe, nhìn quanh một lượt rồi nhanh chóng ôm bé trai, lôi vào ôtô. Trong lúc lái xe bỏ chạy, anh ta yêu cầu bé trai đọc số điện thoại người thân để liên lạc. Trung liên tục dùng 3 số điện thoại rim rác gọi uy hiếp, yêu cầu gia đình con tin đưa 15 tỷ đồng tiền chuộc. Trong lúc trình báo công an, gia đình bé đã chuẩn bị được gần 13 tỷ đồng. Quá trình vây bắt, nghi phạm đã dùng súng bắn đạn cao su chống trả, bắn vào đùi khiến một cảnh sát hình sự bị thương. Bé trai đã an toàn trở về với gia đình. Khi xảy ra sự việc, bé đang đạp xe ở gần nhà.
Với diễn biến sự việc như vậy, có thể thấy hành vi của đối tượng Trung đã xâm phạm quyền trẻ em, nghiêm trọng hơn đây là bắt cóc trẻ em nhằm chiếm đoạt tài sản, đây là hành vi nguy hiểm cho xã hội, hành vi thoả mãn dấu hiệu cấu thành tội phạm, thuộc loại tội đặc biệt nghiêm trọng, xâm phạm quyền sở hữu hợp pháp tài sản của người khác, đồng thời xâm phạm nghiêm trọng quyền tự do thân thể của công dân, đe dọa uy hiếp đến tinh thần, sức khoẻ, tính mạng của nạn nhân và những người khác nên hành vi này là đặc biệt nguy hiểm cho xã hội, Với số tiền có ý định chiếm đoạt 15.000.000.000 đồng, đối tượng này sẽ phải đối mặt với khung hình phạt có mức hình phạt cao nhất là 20 năm tù hoặc tù chung thân theo quy định tại khoản 4, Điều 169 Bộ luật hình sự năm 2015.
Cụ thể tội danh và hình phạt được quy định như sau:
Điều 169. Tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản
1. Người nào bắt cóc người khác làm con tin nhằm chiếm đoạt tài sản, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 12 năm:
a) Có tổ chức;
b) Có tính chất chuyên nghiệp;
c) Dùng vũ khí, phương tiện hoặc thủ đoạn nguy hiểm khác;
d) Đối với người dưới 16 tuổi;
đ) Đối với 02 người trở lên;
e) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng;
g) Gây thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe hoặc gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 11% đến 30%;
h) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;
i) Tái phạm nguy hiểm.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 18 năm:
a) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;
b) Gây thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe hoặc gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%.
4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 15 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:
a) Chiếm đoạt tài sản trị giá 500.000.000 đồng trở lên;
b) Làm chết người;
c) Gây thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe hoặc gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên.
5. Người chuẩn bị phạm tội này, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
6. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt quản chế, cấm cư trú từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Đối tượng đeo khẩu trang đi trên xe ô tô Kia Morning bước xuống, áp sát, rồi bất ngờ bế cháu bé vào xe và tẩu thoát - Ảnh: TTXVN
Theo quy định pháp luật thì tội cóc nhằm chiếm đoạt tài sản là một trong các tội danh thuộc nhóm tội xâm phạm quyền sở hữu tài sản. Đối tượng thực hiện hành vi bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản trước tiền xâm phạm đến quyền tự do thân thể, tự do đi lại, tự do cư trú của công dân, đe dọa đến tính mạng, sức khỏe của công dân. Hành vi bắt, giam, giữ nạn nhân là hành vi nguy hiểm cho xã hội, riêng hành vi này cũng có thể cấu thành một tội phạm độc lập nếu như đối tượng không có mục đích chiếm đoạt tài sản (Tội bắt, giữ hoặc giam người trái pháp luật).
Còn trường hợp đối tượng thực hiện hành vi bắt, giữ, giam người trái pháp luật nhằm chiếm đoạt tài sản của người khác thì hành vi này còn có tính chất nguy hiểm hơn bởi hành vi không chỉ xâm phạm đến quyền tự do thân thể của công dân mà còn xâm phạm đến quyền sở hữu hợp pháp tài sản của người khác, gây hoang mang trong dư luận xã hội. Với hành vi bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản thì hành vi thỏa mãn dấu hiệu cấu thành tội phạm kể từ thời điểm xâm phạm đến quyền tự do thân thể của công dân với mục đích nhằm chiếm đoạt tài sản.
Sau gần 10h nỗ lực, các chiến sĩ công an đã giải cứu được cháu bé. Ảnh: Gia đình đón cháu bé về nhà sáng nay (CACC)
Khi đối tượng bắt giữ nạn nhân và thông báo cho gia đình về số tiền chuộc là hành vi thỏa mãn dấu hiệu cấu thành tội phạm, không phụ thuộc vào việc đối tượng đã chiếm đoạt được tài sản của nạn nhân hay chưa. Do tính chất nguy hiểm của hành vi phạm tội nên dưới góc độ pháp lý tội phạm có cấu thành hình thức, chỉ cần đối tượng thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội là bắt cóc người này nhằm chiếm đoạt tài sản của người khác (không đòi hỏi hậu quả phải chiếm đoạt được tài sản xảy ra) thì hành vi đã thỏa mãn dấu hiệu cấu thành tội phạm.
Bởi vậy, trong vụ việc này, mặc dù đối tượng chưa chiếm đoạt được số tiền như mong muốn là 15.000.000.000 đồng thì các đối tượng này vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự liên quan đến số tiền mà đối tượng này đã đưa ra làm cơ sở xác định tính chất vụ việc và làm cơ sở để tòa án lựa chọn loại hình phạt cho phù hợp với tính chất của hành vi phạm tội.
Với kết quả xác minh và diễn biến sự việc như vậy thì cơ quan điều tra sẽ khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can và tạm giam đối tượng này để tiến hành các hoạt động điều tra theo quy định pháp luật. Trong quá trình điều tra vụ án này cơ quan điều tra cũng sẽ làm rõ khẩu súng mà đối tượng sử dụng có nguồn gốc từ đâu, vụ án có đồng phạm hay không để giải quyết triệt để vụ án theo quy định của pháp luật. Đặc biệt hành vi trốn chạy, chống trả lực lượng chức năng cho thấy tính chất manh động, ngoan cố, coi thường pháp luật của đối tượng này. Hành vi gây ra thương tích cho người thi hành công vụ, bởi vậy đối tượng này sẽ bị áp dụng các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự đồng thời Là căn cứ để tòa án sẽ quyết định mức hình phạt nghiêm khắc. Với tính chất mức độ hành vi và nhân thân của đối tượng gây án như vậy thì có lẽ đối tượng này sẽ phải chịu mức hình phạt nghiêm khắc của pháp luật, có thể sẽ là mức cao nhất của khung hình phạt. Việc quyết định hình phạt cụ thể sẽ do tòa án quyết định căn cứ vào quy định của bộ luật hình sự, trên cơ sở đánh giá tính chất, mức độ của hành vi phạm tội, nhân thân người phạm tội và các tình tiết tăng nặng, tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.
Hình ảnh bé trai 7 tuổi bị Trung bắt cóc (Ảnh cắt từ clip).
Vụ án này cho thấy hiệu quả trong công tác đấu tranh phòng chống tội phạm xâm phạm trật tự xã hội ở Việt Nam hiện nay là rất tốt. Với những đối tượng thực hiện hành vi côn đồ, manh động, coi thường pháp luật như vậy thì việc phát hiện, xử lý kịp thời, nghiêm minh thể hiện tính răn đe mạnh mẽ, đảm bảo an ninh trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ tính mạng, sức khỏe và tài sản của công dân.
Đối tượng này sẽ phải chịu mức hình phạt nghiêm khắc của pháp luật, có thể là 20 năm tù hoặc tù chung thân. Đây là cái giá phải trả cho hành vi bồng bột, coi thường pháp luật. Vụ án này sẽ là bài học cảnh tỉnh cho các đối tượng coi thường pháp luật, xem nhẹ tính mạng sức khỏe, danh dự nhân phẩm và tài sản của người khác. Chỉ vì lòng tham, sự ích kỷ và ý thức coi thường pháp luật mà đối tượng phải trả giá bằng cả tuổi trẻ của mình trong tù tội.
_____________________________________
Ts. Ls. Đặng Văn Cường
Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp, Đoàn luật sư Hà Nội.
Địa chỉ: 65B phố Tôn Đức Thắng, phường Quốc Tử Giám, Đống Đa, Hà Nội.
Điện thoại/Zalo: 0977999896 - 02437327407
