Ngày 4/2, Linh, 38 tuổi, trú xã Nghi Diên, TP Vinh, đang bị Công an tỉnh Nghệ An tạm giữ hình sự để điều tra tội Cướp tài sản, theo điều 168 Bộ luật Hình sự.

Khoảnh khắc tên cướp xông vào ngân hàng cướp tiền. Video: Đức Hùng - Lộc Chung

Đinh Khương Linh khai nợ tiền đánh bạc nên cầm dao xông vào phòng giao dịch Vietinbank ở thị xã Cửa Lò, cướp 46 triệu đồng.

Khoảng 16h ngày 1/2, Linh bịt khẩu trang, mặc áo khoác, cầm dao xông vào phòng giao dịch đóng ở phường Thu Thủy, thị xã Cửa Lò, hô "tất cả đứng im", sau đó đe dọa nhân viên yêu cầu đưa tiền. Phòng giao dịch lúc này có khoảng 20 người, gồm khách hàng và các nhân viên.

Linh sau đó nhảy qua bàn giao dịch, cướp được 46 triệu đồng (thông tin ban đầu là hơn 10 triệu đồng), chạy ra ngoài lái xe máy tẩu thoát về hướng TP Vinh.

Nhân viên ngân hàng cùng bảo vệ đuổi theo nhưng được vài trăm mét thì mất dấu.

Nhiều lực lượng của Công an tỉnh Nghệ An được huy động chốt chặn mọi ngả đường truy bắt Linh. Đến 16h30 ngày 3/2, cảnh sát phát hiện Linh đang lẩn trốn gần quốc lộ 1 ở xã Nghi Diên, TP Vinh nên siết vòng vây, bắt Linh.

Công an cho biết ban đầu, Linh không thừa nhận là thủ phạm vụ cướp. Đến 5h30 ngày 4/2, Linh nhận tội, khai do tham gia đánh bạc trên mạng nên nợ nần nhiều người. Trong lúc túng quẫn, hắn mang hung khí đến phòng giao dịch Vietinbank ở thị xã Cửa Lò.

Nghi can Linh (giữa) bị cảnh sát khống chế, chiều 3/2. Ảnh: Công an cung cấp

Đánh giá về vụ việc nêu trên, Ts. Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp cho rằng: Các đối tượng cướp ngân hàng ở Việt Nam thông thường sẽ bị bắt lại trong một thời gian rất ngắn bởi đa phần là các đối tượng cướp không chuyên nghiệp, do túng quẫn mà làm liều và công tác đấu tranh phòng chống tội phạm về trật tự xã hội ở Việt Nam là tương đối tốt.

Thời gian qua liên tục xảy ra các vụ cướp ngân hàng, gây mất an ninh trật tự, an toàn xã hội. Điều đáng chú ý là các đối tượng thực hiện hành vi cướp ngân hàng đều không chuyên nghiệp, bị bắt ngày sau đó và lý do cướp tài sản của ngân hàng là do nợ nần, túng quẫn. Điều này cho thấy khi kinh tế xã hội gặp nhiều khó khăn thì vấn đề phức tạp về an ninh trật tự sẽ càng gia tăng. Đáng lo ngại đối với một bộ phận người trẻ trong xã hội khi gặp khó khăn thì không dám đối mặt, không có cách xử lý phù hợp với pháp luật và đạo đức xã hội, mà lại "làm liều", tìm cách chiếm đoạt tài sản của người khác để giải quyết khó khăn cho mình. Cách ứng xử này rất liều lĩnh, coi thường pháp luật và thể hiện tính ích kỷ cao độ của những người thiếu đạo đức nhân cách trong xã hội. 

Trong cuộc sống thì ai cũng có lúc gặp khó khăn. Người có bản lĩnh, có đạo đức, có ý chí thì những khó khăn đôi khi lại là cơ hội thử thách để họ khẳng định bản thân, để vươn lên, phấn đấu vượt qua. Tuy nhiên, đối với những người thiếu giáo dục, lười lao động, tham lam, ích kỷ hoặc những người có đạo đức nhân cách không tốt thì khi gặp khó khăn sẽ "làm liều" theo cái kiểu "đói ăn vụng, túng làm liều" một cách rất "bản năng" mà không thể hiện tính giáo dục của hành vi. Điều đáng nói là cái giá phải trả cho hành vi làm liều là quá đắt. Nợ tiền nên đi cướp ngân hàng không những không giải quyết được khó khăn của mình mà bản thân còn vướng vào vòng lao lý, không biết đến bao giờ mới có ngày được trở về, đôi khi phần đời còn lại sẽ sống trong lao tù khổ cực, khi đó ân hận thì đã muộn. Đó là cái giá phải trả cho những hành vi làm liều mà thời gian qua không ít đối tượng đã mắc phải.

Mặc dù các phương tiện thông tin đại chúng, các cơ quan truyền thông đã cảnh báo rất nhiều về hành vi cướp tài sản và mức hình phạt mà các đối tượng phải đối mặt. Tuy nhiên, rất nhiều đối tượng vì coi thường pháp luật, vì tham lam, ích kỷ nên đã lựa chọn cho mình cách giải quyết không phù hợp với quy định của pháp luật để chiếm đoạt tài sản của người khác là cướp giật, cướp tài sản, bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản, trộm cắp tài sản, lừa đảo chiếm đoạt tài sản... để giải quyết những khó khăn trước mắt về tài chính của bản thân gây mất an ninh trật tự, an toàn xã hội... 

Tiến sĩ luật Đặng Văn Cường trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp.

Bởi vậy, ngoài việc xử lý nghiêm minh đối với đối tượng cướp tài sản, nâng cao tinh thần cảnh giác, đảm bảo an ninh, an toàn ở những nơi chứa nhiều tài sản như ngân hàng, hiệu vàng, nhà kho... thì việc kịp thời phát hiện xử lý các đối tượng thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản, tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật để nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của công dân cũng là những việc làm cần thiết, thiết thực và hiệu quả để phòng chống tội phạm trong giai đoạn hiện nay. 

Để giảm thiểu những vụ cướp ngân hàng táo tợn như thời gian qua thì cần phải thực hiện những giải pháp phòng ngừa trước mắt và các giải pháp lâu dài. Các giải pháp trước mắt là cần đảm bảo an ninh, an toàn ở ngân hàng như lắp đặt, củng cố hệ thống chuông báo động, lực lượng bảo vệ chuyên nghiệp, tập huấn cho cán bộ nhân viên về các tình huống bị xâm nhập, đe doạ. Đồng thời tăng cường các lực lượng bảo vệ pháp luật về an ninh trật tự để kịp thời phát hiện xử lý các đối tượng cướp tài sản, đặc biệt vào những dịp tết và cuối năm. Cần phải loại bỏ những hội nhóm tiêu cực trên không gian mạng như, "việc nhẹ lương cao", "vỡ nợ thích làm liều"..., những hội nhóm tuyên truyền những tư tưởng hưởng thụ, lười nhác, thể hiện ý thức coi thường pháp luật để loại bỏ những nguyên nhân động cơ khiến các đối tượng có thể dẫn đến thực hiện hành vi phạm tội.

Giải pháp về lâu dài thì cần hoàn thiện chính sách pháp luật để có đủ công cụ đấu tranh với tội phạm về trật tự xã hội đang ngày càng diễn biến phức tạp, đặc biệt là tội phạm có sử dụng công nghệ cao, tăng cường công tác giáo dục đạo đức, lối sống, để xây dựng hình thành nhân cách tốt cho con người. Đề cao ý thức coi trọng danh dự, coi trọng bản thân, tôn trọng tính mạng sức khỏe tài sản của người khác, tôn trọng pháp luật. Cần giáo dục kỹ năng sống, ý chí bản lĩnh của mỗi con người để vượt qua những khó khăn trong cuộc sống. Đổi mới phương thức giáo dục sao cho mỗi bạn trẻ đều phải được giáo dục về đạo đức, trí tuệ và nghị lực, để có đủ các phẩm chất, kỹ năng cần thiết đối mặt với những tình huống khó khăn trong cuộc sống. 

Tăng cường tình đoàn kết yêu thương giúp đỡ lẫn nhau trong cộng đồng mỗi lúc khó khăn để giải quyết những khó khăn về tài chính trước mắt. Đa dạng hóa các hoạt động tín dụng để hoạt động tài chính lành mạnh an toàn, dễ tiếp cận vốn vay để giải quyết các khó khăn trong quan hệ dân sự. Tạo công ăn việc làm giải quyết khó khăn cho người lao động... Cần tích cực tuyên truyền và tuyên truyền có hiệu quả chính sách pháp luật của nhà nước để nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của công dân, xây dựng văn hóa pháp lý, lấy việc tự giác chấp hành pháp luật là thước đo văn hóa của mỗi công dân. 

Các giải pháp về cơ chế, chính sách, giải pháp về hoàn thiện pháp luật, tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật, giải pháp về con người, về phương tiện vật chất kĩ thuật là những giải pháp phải thực hiện đồng bộ đầy đủ kịp thời thì mới đảm bảo trật tự an toàn xã hội, đấu tranh với tội phạm một cách hiệu quả. 

Cướp ngân hàng có thể đối mặt với hình phạt cao nhất là tù chung thân

Trong vụ việc này, những gì diễn ra qua clip, những dấu vết để lại trên hiện trường,  lời khai của nhân chứng cho thấy đủ căn cứ để khởi tố tội cướp tài sản theo quy định tại Điều 168 bộ luật hình sự. 

Kết quả xác minh ban đầu của cơ quan điều tra cho thấy: Khoảng 16h ngày 1/2, Linh bịt khẩu trang, mặc áo khoác, cầm dao xông vào phòng giao dịch đóng ở phường Thu Thủy, thị xã Cửa Lò, hô "tất cả đứng im", sau đó đe dọa nhân viên yêu cầu đưa tiền. Phòng giao dịch lúc này có khoảng 20 người, gồm khách hàng và các nhân viên.

Linh sau đó nhảy qua bàn giao dịch, cướp được 46 triệu đồng (thông tin ban đầu là hơn 10 triệu đồng), chạy ra ngoài lái xe máy tẩu thoát về hướng TP Vinh.

Nhân viên ngân hàng cùng bảo vệ đuổi theo nhưng được vài trăm mét thì mất dấu.

Đây là hành vi dùng vũ lực để chiếm đoạt tài sản, là hành vi điển hình của tội cướp tài sản được mô tả theo quy định tại điều 168 bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017. Theo đó bộ luật hình sự quy định: Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc hoặc có hành vi khác làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không thể chống cự được nhằm chiếm đoạt tài sản, thì bị xử lý về tội danh này. Như vậy, theo quy định của pháp luật thì đây là tội danh có cấu thành hình thức, chỉ cần đối tượng thực hiện hành vi dùng vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc để nhằm mục đích chiếm đoạt tài sản của người khác thì hành vi thỏa mãn dấu hiệu cấu thành tội phạm, không phụ thuộc vào việc đối tượng đã chiếm đoạt được tài sản hay chưa và giá trị tài sản là bao nhiêu. 

Theo quy định của pháp luật thì dao nhọn, dao thái, dao chặt xương... đều là hung khí nguy hiểm, đối tượng sử dụng hung khí nguy hiểm đe dọa uy hiếp tinh thần của nhân viên ngân hàng để "nhằm" chiếm đoạt tài sản là hành vi thỏa mãn dấu hiệu cấu thành tội phạm, không phụ thuộc vào việc đối tượng đã chiếm đoạt được tiền hay chưa, cũng không phụ thuộc vào số tiền chiếm đoạt được là bao nhiêu. Trường hợp đối tượng đã chiếm đoạt được một số tiền cụ thể thì số tiền đó là căn cứ để định khung hình phạt chứ không phải là cơ sở để định tội.

Trường hợp đối tượng này chưa có tiền án tiền sự, số tiền chiếm đoạt dưới 50.000.000 đồng thì đối tượng này sẽ phải đối mặt với khung hình phạt là phạt tù từ 03 năm đến 10 năm theo quy định tại khoản 1, Điều 168 bộ luật hình sự. 

Với kết quả khám nghiệm hiện trường, lời khai của người bị hại, người làm chứng, lời khai của nghi phạm và các dấu vết để lại trên hiện trường vụ án thì cơ quan điều tra sẽ khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can và bắt tạm giam với đối tượng này về tội cướp tài sản theo quy định tại khoản 1, Điều 168 bộ luật hình sự. Quá trình điều tra vụ án này, cơ quan điều tra sẽ tiếp tục làm rõ nguyên nhân phạm tội, làm rõ diễn biến hành vi của đối tượng, xác định hậu quả để giải quyết theo quy định của pháp luật.

Cơ quan điều tra cũng sẽ làm rõ hành vi đánh bạc trái phép và tổ chức đánh bạc trái phép là nguyên nhân dẫn đến sự việc này. Đồng thời cũng làm rõ ngoài đối tượng gây án thì có đối tượng nào có hành vi giúp sức, xúi giục cho đối tượng này thực hiện hành vi phạm tội hay không để xử lý theo quy định pháp luật.