Tiến sĩ - luật sư Đặng Văn Cường, Đoàn Luật sư Hà Nội cho biết, theo quan điểm của Cơ quan điều tra và Viện kiểm sát thành phố Hà Nội thể hiện qua kết luận điều tra và bản cáo trạng mới đây thì các cơ quan tố tụng này cáo buộc ông Lê Thanh Thản có hành vi "Lừa dối khách hàng", vi phạm khoản 2, Điều 198 BLHS.

Trường hợp TAND Hà Nội xét xử đồng ý với nội dung bản cáo trạng, kết tội ông Thản thì hình phạt có thể là phạt tiền hoặc phạt tù, mức phạt tiền cao nhất tới 500 triệu đồng, và mức phạt tù cao nhất có thể tới 5 năm tù.

Số tiền thu lợi bất chính sẽ trả cho người bị hại hoặc sung vào công quỹ nhà nước theo nguyên tắc xử lý vật chứng trong vụ án hình sự.

Hợp đồng mua bán nhà có được pháp luật công nhận hay không, hậu quả pháp lý như thế nào đối với hợp đồng này?

Dưới góc độ pháp lý, theo luật sư Đặng Văn Cường, hợp đồng mua bán nhà ở là giao dịch dân sự và chỉ có thể được pháp luật công nhận nếu như ngôi nhà (căn hộ) đó được tạo lập hợp pháp, phù hợp với quy hoạch, đủ điều kiện tham gia giao dịch...

Nếu toà nhà, căn hộ được tạo lập bất hợp pháp: Không có giấy phép xây dựng, không đủ điều kiện tham gia giao dịch về nhà ở hoặc một bên bị lừa dối, bị nhầm lẫn khi tham gia giao dịch... những trường hợp này khiến cho giao dịch dân sự vô hiệu.

Theo đó, bên mua có quyền đòi lại tiền và trả lại nhà, nếu bên bán có lỗi làm cho hợp đồng vô hiệu phải bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật.

Theo quy định của pháp luật, hợp đồng mua bán nhà ở là một trong các loại hợp đồng dân sự thông dụng được quy định trong Bộ Luật dân sự.

Bởi vậy việc xác lập giao dịch, ký kết hợp đồng phải tuân thủ các quy định của pháp luật về hợp đồng mua bán nhà ở theo quy định của bộ luật dân sự và luật nhà ở.

Người mua nhà là khách hàng và được pháp luật bảo vệ theo quy định của pháp luật, đặc biệt là theo quy định của Bộ luật dân sự, Luật nhà ở và Luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Trường hợp một trong các bên có gian dối trong giao dịch mua bán nhà ở thì có thể làm cho giao dịch đó vô hiệu. Nếu bên bán nhà gian dối trong giao dịch mua bán nhà ở để thu lợi bất chính, họ có thể bị xử lý hình sự về tội lừa dối khách hàng theo quy định tại điều 198 Bộ Luật hình sự.

Về nguyên tắc thì: Giao dịch dân sự vô hiệu không làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của các bên kể từ thời điểm giao dịch được xác lập.

Khi giao dịch dân sự vô hiệu thì các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận. Trường hợp không thể hoàn trả được bằng hiện vật thì trị giá thành tiền để hoàn trả. Bên có lỗi gây thiệt hại thì phải bồi thường.

Việc giải quyết hậu quả của giao dịch dân sự vô hiệu liên quan đến quyền nhân thân do Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định. Nội dung này được quy định tại điều 131 Bộ Luật dân sự năm 2015.

Bởi vậy, trong vụ án hình sự này có thể tòa án sẽ giải quyết cả vấn đề dân sự là xem xét tính hợp pháp của các hợp đồng mua bán nhà mà công ty của ông Lê Thanh Thản đã ký kết với các khách hàng để xác định hợp đồng này có hiệu lực pháp luật hay không.

Khi tòa án tuyên bố hợp đồng vô hiệu, bên mua nhà có quyền yêu cầu đòi doanh nghiệp này phải trả lại toàn bộ số tiền đã nộp.

Nếu giá trị căn hộ tăng lên so với thời điểm mua thì đây là thiệt hại của khách hàng, khách hàng có quyền yêu cầu doanh nghiệp này phải bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật khi giao dịch dân sự vô hiệu.

Bởi vậy, số tiền mà doanh nghiệp này nhận được do hành vi đưa ra thông tin sai sự thật là tiền thu lợi bất chính, doanh nghiệp này không được phép sở hữu số tiền này.

Trong trường hợp tòa án tuyên bố giao dịch vô hiệu, doanh nghiệp này có nghĩa vụ phải trả lại số tiền này cho người bị hại (các khách hàng đã mua nhà).

Việc tính toán số tiền thu lợi bất chính sẽ được tính trên tổng số tiền thu được trừ các chi phí hợp lý, hợp pháp.

Trường hợp hoàn trả theo nghĩa vụ dân sự, các chi phí hợp lý, hợp pháp sẽ không được tính, bên bán căn hộ sẽ phải trả lại toàn bộ số tiền đã nhận và còn phải bồi thường thiệt hại nếu như giá trị căn hộ đã tăng lên theo giá cả thị trường.

Người mua nhà sẽ được nhận toàn bộ số tiền đã nộp cho doanh nghiệp này và có quyền yêu cầu doanh nghiệp này phải bồi thường thiệt hại là số tiền chênh lệch giữa giá nhà thực tế hiện nay so với giá trị căn hộ đã mua trước đó.

Tuy nhiên, nếu người mua nhà không có yêu cầu giải quyết về phần dân sự trong vụ án hình sự, tòa án sẽ dành quyền khởi kiện trong vụ án dân sự khác khi đương sự có yêu cầu.

Còn trường hợp những người mua nhà có yêu cầu đòi lại tiền và bồi thường thiệt hại thì tòa án có thể xem xét nếu như chấp nhận cáo trạng của Viện kiểm sát, kết tội đối với bị cáo.

Toàn bộ số tiền thu lợi bất chính sẽ bị tịch thu để trả lại cho những người bị hại, ngoài ra bị can, bị cáo trong vụ án này còn phải bồi thường thiệt hại nếu như người bị hại có yêu cầu và có căn cứ chứng minh thiệt hại lớn hơn số tiền mà họ đã nộp.

Theo báo Lao động Việt Nam