Theo luật sư, "bắt cóc online" chỉ là các thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tài sản của nạn nhân và phương thức phạm tội được thực hiện gián tiếp qua không gian mạng.
Thời gian qua, thủ đoạn lừa đảo "bắt cóc online" vẫn đang là một vấn đề nhức nhối với cơ quan chức năng và các bậc phụ huynh, khi hàng loạt các trường hợp học sinh, sinh viên rơi vào bẫy.
Gần đây nhất, qua kênh kết nối Zalo, Đ.P.L. (22 tuổi, ở phường Từ Liêm, Hà Nội) bị kẻ xấu đe dọa dính vào một đường dây lừa đảo. Chúng bắt anh L. đến một nhà nghỉ, không được nói với bất cứ ai và phải làm theo hướng dẫn.
Tại đây, L. bị yêu cầu vào nhà vệ sinh, cởi bỏ quần áo, xối nước vào người, chỉ chụp ảnh, quay clip phần đầu, không cho nhìn thấy mặt, vờ kêu khóc và nói có người đánh đập. Tất cả tư liệu này sau đó được gửi cho ông H., bố của L., yêu cầu chuyển 150 triệu đồng tiền chuộc.
Nguy cơ "bắt cóc online" thành bắt cóc thật
Theo luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp, thủ đoạn "bắt cóc online" được các đối tượng kết hợp tiện ích của công nghệ, từ đó nắm bắt tâm lý của nạn nhân để thao túng, khống chế, mục đích cuối cùng là để chiếm đoạt tài sản.
Ông Cường phân tích, khác với phương thức bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản một cách trực tiếp, ngày nay, tội phạm sử dụng công nghệ cao bắt cóc gián tiếp, khống chế nạn nhân thông qua internet, các phương tiện điện tử.
"Bản chất là không có vụ việc bắt cóc thật, chỉ là các thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tài sản của nạn nhân và phương thức phạm tội được thực hiện gián tiếp qua không gian mạng. Đây là một thủ đoạn lừa đảo chiếm đoạt tài sản", luật sư Cường nói.
Luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp (Ảnh: Đ.C.).
Theo luật sư, trong những vụ "bắt cóc online" gần đây, ngoài nạn nhân chính là người bị thao túng tâm lý còn nạn nhân khác chính là người thân của họ.
"Kịch bản lừa đảo của các đối tượng ngày càng tinh vi hơn. Từ việc chỉ khống chế nạn nhân tại nhà, các đối tượng yêu cầu nạn nhân phải rời khỏi nơi cư trú, đến nhà nghỉ hoặc khách sạn để tự giam mình vào, thậm chí tự hành hạ bản thân rồi quay clip lại gửi cho các đối tượng, làm căn cứ để các đối tượng đe dọa người nhà nạn nhân nhằm chiếm đoạt tài sản", Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp nhấn mạnh.
Đặc biệt, nghiêm trọng hơn, ông Cường cho rằng có những trường hợp "bắt cóc online" trở thành bắt cóc thật khi các đối tượng yêu cầu nạn nhân phải đi đến nơi mà các đối tượng có thể bắt giữ trực tiếp, hoặc đi ra cửa khẩu để ra nước ngoài.
Người trẻ cần trang bị kỹ năng tự bảo vệ
Điều đáng chú ý, các vụ "bắt cóc online" đều nhằm vào giới trẻ, chủ yếu là học sinh cấp 3, sinh viên đại học.
Theo luật sư Đặng Văn Cường, một nhóm người trẻ hiện nay thiếu kiến thức pháp luật, thiếu hiểu biết xã hội, thiếu kỹ năng sống. Đây là mục tiêu, "con mồi" lý tưởng cho những đối tượng lừa đảo sử dụng công nghệ cao, đánh vào sự sợ hãi của nạn nhân.
Ông cho rằng, nhóm người trẻ nêu trên chưa đủ khôn lớn để tự bảo vệ mình trước các thủ đoạn “ma mãnh” của nhóm đối tượng lừa đảo. Nhóm này bắt đầu có tính tự lập nhất định, nhưng đồng thời thiếu sự kiểm soát của người lớn
"Đây là điều rất đáng lo ngại và đáng buồn. Đáng lẽ ra những người trẻ này, có trình độ học vấn, có hiểu biết, đã được trang bị phần nào kiến thức pháp luật và kỹ năng sống, nhưng vẫn trở thành nạn nhân của các vụ bắt cóc online", ông Cường chia sẻ.
Bị thao túng tâm lý, nạn nhân tự giam mình trong không gian kín rồi thực hiện theo yêu cầu của kẻ xấu (Ảnh: T.Đ.).
Theo vị luật sư, tình trạng trên và thủ đoạn lừa đảo công nghệ cao sẽ còn kéo dài khi vẫn còn những người coi thường pháp luật, nhẹ dạ cả tin, đồng thời việc quản lý xã hội thiếu đồng bộ, việc hợp tác quốc tế chưa đạt hiệu quả.
"Với đặc điểm giao tiếp trên không gian mạng là giao tiếp gián tiếp, dễ ẩn danh, dễ mạo danh, dễ xóa dấu vết và có thể giao tiếp toàn cầu, do đó, động cơ mục đích thực hiện hành vi phạm tội dễ nảy sinh, khó phát hiện, khó xử lý", ông Cường nói.
Chính vì vậy, Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp cho rằng những người tham gia vào các hoạt động trên không gian mạng phải có trình độ nhận thức hiểu biết nhất định, trong đó cần phải có hiểu biết về pháp luật, hiểu biết về đời sống xã hội, có kỹ năng sống thì mới có thể tự bảo vệ mình.
Đối với người trẻ, ông cho biết, tùy từng độ tuổi, tùy từng môi trường mà cần phải tự trang bị những kiến thức, kinh nghiệm, kỹ năng cần thiết để tự bảo vệ mình khi không còn cha mẹ bên cạnh.
Nhận diện công an giả mạo
Sau những vụ việc nêu trên Công an Hà Nội nhấn mạnh, để làm việc với người dân, cơ quan công an sẽ trực tiếp gửi giấy mời, giấy triệu tập hoặc gửi qua công an địa phương; tuyệt đối không gọi điện yêu cầu người dân chuyển tiền vào tài khoản ngân hàng hoặc cài đặt phần mềm để phục vụ điều tra.
Để nhận biết cán bộ công an thật và kẻ giả mạo, Thượng tá Đào Trung Hiếu, Tiến sĩ Tội phạm học, đã chỉ ra một số "thủ thuật".
Nguyên tắc đầu tiên, công an không làm việc qua mạng xã hội, không gửi “Zalo mời lên làm việc”, không yêu cầu chuyển tiền để xác minh.
Nếu là cán bộ công an thật gọi điện, họ sẽ xưng đầy đủ họ tên, cấp bậc, đơn vị; Có văn bản, giấy triệu tập đúng mẫu, đóng dấu đỏ; Làm việc tại trụ sở hoặc thông báo rõ ràng.
Trong khi đó, đối tượng lừa đảo thường che giấu thông tin thật, dùng số lạ, gửi link lạ, đòi “kết nối camera giám sát”, yêu cầu chụp CCCD, gấp rút chuyển tiền, hoặc dọa “nếu không làm theo sẽ bị bắt”.
Khi nhận cuộc gọi nghi ngờ, học sinh cần giữ bình tĩnh, ngắt liên lạc, báo với người thân, gọi công an địa phương để xác minh, đặc biệt không làm theo bất kỳ yêu cầu nào trước khi có người lớn hỗ trợ.
Biết con dâu vi phạm luật giao thông đường bộ, thay vì chấp hành thì người mẹ chồng lại có hành vi chống đối, ngăn cản Tổ công tác của Đội CSGT Công an huyện Bá Thước (Thanh Hóa) đang làm nhiệm vụ. Dù bị khống chế nhưng người này vẫn văng nhiều từ ngữ dung tục, khó nghe.
Do đòi tiền phí, người giao hàng bị vợ chồng người nhận hàng sử dụng hung khí là tuýp sắt, bình hoa, ghế… đánh gãy hai tay. Chuyên gia pháp lý cho biết, vụ việc này đã có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự.
Chuyên gia pháp lý nhận định, đây là một vụ việc nghiêm trọng, ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự, an toàn xã hội, thể hiện thái độ coi thường pháp luật, xâm phạm đến sức khỏe, tính mạng của người khác.
Hoạt động hành nghề mê tín dị đoan gây ra nhiều hệ lụy, tiêu cực cho xã hội khiến nhiều người tan cửa, nát nhà, gia đình ly tán. Do vậy, việc đấu tranh với các hoạt động mê tín dị đoan đồng bóng, bói toán là cần thiết để xã hội văn minh hơn, phát triển lành mạnh hơn